علت همراهی قیمت خودروهای داخلی با گرانی دلار چیست؟

امروزه تقریبا قیمت تمام کالاها با نرخ ارز تعیین می شوند. به طوری که افزایش نرخ دلار و تاثیر آن بر قیمت کالاها باعث شده است که، تقریباً همه افراد جامعه دائماً پیگیر نوسانات نرخ ارز باشند. خودرو نیز مانند هر کالای دیگری از این امر مستثنا نبوده و شدیداً تحت تاثیر این بالا و پایین شدن های ارزی قرار گرفته است. به گونه‌ای که افزایش قیمت خودرو به قدری است که مردم به این کالا فقط به عنوان یک کالای سرمایه‌ای نگاه می‌کنند. در این مقاله از همراه مکانیک می‌خواهیم خیلی ریز بینانه این موضوع را بررسی کنیم و ببینیم رابطه بین قیمت خودرو و ارز چگونه صورت می‌گیرد؟

دلار، گرداننده اصلی چرخه تولید خودرو در کشور

مسلما هر خودروسازی برای تولید محصول خود، باید قطعات مورد نیازش را از جایی تامین کند. کارخانه‌های تولیدکننده هم با ترکیب فلزات و محصولات پتروشیمی مختلف، قطعات مورد نیاز را تولید کرده و در اختیار سازنده خودرو قرار می دهند. اما نباید این موضوع را نادیده بگیریم که بسیاری از این مواد اولیه، در داخل کشور موجود نیستند و باید از طریق واردات به کشور ورود پیدا کنند. از این موضوع نتیجه حاصل می‌شود که با نوسانات قیمت ارز، قیمت این مواد اولیه و قطعه تولیدی افزایش می یابد و در نهایت قیمت خودرو را بالا می‌برد.

 بسیاری از تولیدکنندگان قطعه برای تنظیم قرارداد باید یک محدوده از نوسانات قیمت ارز را در نظر بگیرند تا بتوانند معاملات خود را بر اساس قیمت‌ها در آن بازه انجام دهند. تا موقعی که نوسان  نرخ دلار در این محدوده باشد، قیمت مواد اولیه و قطعه و قیمت خودرو تغییری نمی‌کند. اما به محض خارج شدن نرخ دلار از این بازه باید خودروساز منتظر افزایش قیمت کالاهایی که می‌خواهد بگیرد باشد. در این میان مصرف کننده خودرو هم ماشین خود را با نرخ بالاتری می‌خرد. زیرا شرکت‌ قطعه ساز برای حفظ سود خود ناچار خواهد بود که قیمت قطعه را افزایش دهد.

خودروساز برای تامین قطعات مورد نیازش، با قطعه سازان گوناگونی کار می‌کند که هر کدام، بنا به میزان مصرف مواد اولیه، حجم و قیمت قطعات وارداتی و میزان وابستگی صنعت خود به ارز، یک بازه سود و زیان متفاوت برای خود تعریف می‌کند. هر گونه تغییری در نرخ ارز می‌تواند قیمت هر یک از این مجموعه‌ها را به طرز گوناگونی تحت تأثیر قرار دهد. درنتیجه، مجموع این عوامل می‌توانند قیمت خودرو را تا حد زیادی بالا و پایین کنند.

آیا می‌توان تمامی مسئولیت افزایش قیمت خودرو را به گردن بیگانگان انداخت؟

مواد اولیه موردنیاز قطعه سازان و قطعات موردنیاز شرکت‌های خودرو ساز، برای ورود به کشور باید از سد گمرک عبور کنند، یا بهتر است که بگوییم، افزایش نرخ ارز حتی نحوه ارزش‌گذاری گمرک را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. درنتیجه واردکنندگان به ناچار باید هزینه بالاتری را برای ترخیص کالاهای وارداتی خود به گمرک بپردازند.

از سوی دیگر همین تأخیر در ترخیص کالاها از گمرک باعث می‌شود که سرمایه در گردش نباشد و به عبارتی پول بخوابد. در نتیجه از ارزش آن کاسته شود. این مورد در کنار عدم همکاری بانک مرکزی با خودروسازان و تولیدکنندگان قطعات باعث شده که صنعت خودرو، بیشتر بر روی نرخ ارز تکیه کرده و تحت تأثیر آن قرار بگیرد. درنتیجه تصمیم‌گیرنده نهایی در این بازار همواره نرخ ارز و نوسانات آن خواهد بود.

تغییر در نرخ ارز چگونه بر روی قیمت خودروهای داخلی اعمال می‌شود؟

در ادامه قصد داریم، درباره تأثیری که افزایش یا کاهش نرخ ارز بر روی قیمت خودرو دارد و تاثیری که به‌طور مستقیم بر روی آن می‌گذارد صحبت کنیم.

در علم اقتصاد، روش تعیین قیمت یک محصول که با توجه به هزینه های مستقیم و غیرمستقیم و هزینه‌های ثابت مربوط یا نا مربوط به تولید و فروش محصول با مفهومی به نام Cost Plus تعریف می‌شود. به طور کلی با فعالیت در هر صنعتی، برای رسیدن به نتیجه نهایی عوامل مختلفی باید بررسی شود که هر کدام از این عوامل روی قیمت نهایی محصول تاثیرگذارند. مثلاً هنگام تولید یک محصول باید عوامل مختلفی چون هزینه های جانبی، نگهداری و سرویس دستگاه ها، تامین مواد اولیه، دستمزد پرسنل و ... باید در نظر گرفته شوند. در صنعت خودرو نیز، مانند هر صنعت دیگری، عوامل زیادی در قیمت نهایی ماشین تاثیر گذارند. عواملی مانند هزینه‌ای که قطعه ‌ساز به تولید کننده خودرو اعلام می‌کند که مستقیماً با قیمت ارز تعیین می شود.

کلام آخر

در بازار جهانی افزایش قیمت‌ها کاهش تقاضا را به دنبال خواهد داشت. اما متأسفانه در کشور ما این ماجرا برعکس است. تاجایی‌که در زمان اوج گرانی خودرو شاهد این موضوع بودیم که برنامه‌های پیش‌فروش سایپا و ایران‌خودرو تنها چند ثانیه پس از آغاز به اتمام می‌رسند. به عبارت بهتر این موضوع حضور دلالان را در بازار پررنگ‌تر کرده است. این دلالان هستند که خودرو را از کارخانه تحویل گرفته و با نرخ دلخواه در بازار به فروش می‌رسانند. بنابراین نمی‌توان همه تقصیرات را به گردن نرخ ارز انداخت.